ارزیابی صفات مرتبط با کیفیت در برخی ارقام گندم بهاره با استفاده از صفات زراعی و نشانگرهای پروتئینی

به منظور ارزیابی صفات زراعی مرتبط با کیفیت در برخی از ارقام بهاره با استفاده از صفات زراعی و نشانگرهای پروتئینی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی آموزشکده کشاورزی پارس آباد مغان با استفاده از 29 ژنوتیپ گندم نان بهاره و بینابین به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1389-1388 اجرا گردید. صفات زراعی شامل: عملکرد بیولوژیک ( کیلوگرم در هکتار)، تعداد بوته ( متر مربع)، تعداد پنجه بارور ( متر مربع)، ارتفاع بوته ( سانتی متر)، طول سنبله ( سانتی متر)، تعداد سنبله بارور ( متر مربع)، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه ( گرم)، عملکرد دانه ( کیلوگرم در هکتار)، عملکرد تک بوته ( گرم)، شاخص برداشت، مساحت برگ پرچم ( سانتی متر مربع)، میزان کلروفیل برگ پرچم، زمان سبز شدن، زمان پنجه زنی، زمان ساقه دهی، زمان آبستنی، زمان گلدهی، زمان شیری شدن، زمان خمیری شدن و زمان رسیدگی کامل دانه ها اندازه-گیری و یاداشت شد. نتایج تجزیه واریانس از نظر صفات عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد بوته، تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد تک بوته، میزان کلروفیل برگ پرچم و زمان پنجه زنی تفاوت معنی داری میان ژنوتیپ ها نشان داد. از میان صفات مورفولوژیک، عملکرد بیولوژیک بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار با عملکرد دانه نشان داد. بین اکثر صفات فنولوژیک روابط مثبت و معنی داری ملاحظه شد. نتایج نشان دادند که ارقام شیرودی، نیک نژاد و البرز از نظر صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد تک بوته جز ارقام برتر بودند در حالی که، ارقام بیات، توس و روشن از نظر صفات مذکور جز ارقام با میانگین پایین بودند. نتایج تجزیه رگرسیون، ارتباط خوبی را بین تعدادی از صفات اندازه گیری شده و برخی از نوارهای پروتئینی نشان داد و می توان چنین بیان کرد که برخی از مکان های رمز کننده پروتئین های ذخیره ای درمورد سازوکارهای تنظیمی صفات مورد مطالعه نیز مشارکت دارند و بنابراین، پروتئین های ذخیره ای می توانند به عنوان نشانگرهای بیوشیمیایی در ارزیابی تنوع ژنتیکی ارقام گندم نان استفاده شوند.